EGZAMIN PRAKTYCZNY
Egzamin na prawo jazdy kategorii C+E oraz C1+E przeprowadzany przez Wojewódzkie Ośrodki Ruchu Drogowego (WORD) składa się jedynie z części praktycznej.
Trzeba jednak zwrócić uwagę na to, że drogowy transport rzeczy zawodowo mogą wykonywać tylko kierowcy, którzy po uzyskaniu prawa jazdy ukończyli kurs kwalifikacji wstępnej, a następnie co 5 lat zaliczają tzw. szkolenie okresowe. Szczegółowe informacje na ten temat znajdują się w zakładce kwalifikacja wstępna oraz w zakładce szkolenia okresowe.
Egzamin praktyczny na prawo jazdy kat. C+E oraz C1+E przeprowadzany jest najpierw na placu manewrowym, a po pozytywnym zaliczeniu tej części egzamin prowadzony jest w ruchu drogowym. Do oceny wykonywanych zadań egzaminator wykorzystuje ARKUSZ PRZEBIEGU EGZAMINU PRAKTYCZNEGO. Dwukrotne błędne wykonanie tego samego zadania lub spowodowanie przez osobę egzaminowaną bezpośredniego zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym powoduje negatywny wynik egzaminu i jego przerwanie.
PLAC MANEWROWY
Na placu manewrowym wykonywane są kolejno następujące zadania:
- Czynności kontrolno-obsługowe
- Sprzęganie przyczepy/naczepy
- Przygotowanie do jazdy
- Jazda pasem ruchu do przodu i do tyłu (jazda po łuku)
- Manewry
1/ Czynności kontrolno-obsługowe czyli sprawdzenie stanu technicznego podstawowych elementów pojazdu odpowiedzialnych bezpośrednio za bezpieczeństwo jazdy
Osoba egzaminowana wykonuje 2 wylosowane zadania – pierwsze zadanie dotyczy sprawdzenia płynów lub sygnału dźwiękowego, drugie zadanie dotyczy sprawdzenia świateł.
Na wykonanie zadania osoba egzaminowana ma nie więcej niż 5 minut.
Zadanie 1. Należy wskazać, gdzie i przy użyciu jakich przyrządów lub wskaźników sprawdza się poziom płynów w pojeździe:
- poziom oleju w silniku
- poziom płynu do wspomagania układu kierowniczego
- poziom płynu chłodzącego silnik
- poziom płynu w spryskiwaczach
- lub działanie sygnału dźwiękowego
Zadanie 2. Należy włączyć światła i sprawdzić ich działanie:
- działanie świateł pozycyjnych/postojowych
- działanie świateł mijania
- działanie świateł drogowych
- działanie świateł hamowania „STOP” (możemy poprosić egzaminatora o potwierdzenie działania światła „STOP”)
- działanie świateł cofania (możemy poprosić egzaminatora o potwierdzenie działania świateł cofania)
- działanie świateł kierunkowskazów (należy sprawdzić oba – lewy i prawy)
- działanie świateł awaryjnych
- działanie świateł przeciwmgłowych (jeżeli występują)
- działanie świateł przeciwmgłowych tylnych (jeżeli występują)
2/ Sprzęganie pojazdu z przyczepą/naczepą
W pozycji wyjściowej pojazd silnikowy ustawiony jest obok przyczepy (zazwyczaj dla osoby egzaminowanej jako pierwsza) lub sprzęgnięty z przyczepą (zwykle dla kolejnych osób z grupy egzaminowanej na placu manewrowym – wtedy należy wykonać najpierw rozprzęganie, następnie sprzęganie).
Osoba egzaminowana powinna przed rozpoczęciem sprzęgania sprawdzić:
- mechanizm sprzęgający (w tym również przewody hamulcowe i elektryczne)
- elementy przyczepy związane z jej załadunkiem
- sposób zabezpieczenia ładunku
Następnie osoba egzaminowana przeprowadza sprzęganie przyczepy z pojazdem silnikowym.
Zadanie powinno zostać wykonane w czasie nie dłuższym niż 10 minut.
W trakcie sprzęgania osoba egzaminowana powinna kolejno wykonać następujące czynności:
- Podjazd pojazdem silnikowym przed przyczepę
- Cofnięcie pojazdem silnikowym w kierunku przyczepy w sposób umożliwiający dokonanie sprzęgnięcia.
- Regulacja wysokości zaczepu przyczepy(jeśli konstrukcja przyczepy to umożliwia)
- Połączenie zaczepu przyczepy z hakiem lub zaczepem pojazdu silnikowego, oraz zabezpieczenie zespołu przed rozłączeniem (uderzenie hakiem pojazdu w zaczep przyczepy tak, aby sworzeń haka wpadł w ucho zaczepu przyczepy lub w przypadku naczepy podjazd siodłem pod odpowiednio ustawiony zaczep naczepy)
- Po sprzęgnięciu pojazdów:
– podłączenie do pojazdu silnikowego przewodów elektrycznych przyczepy(przewód elektryczny nie może dotykać drogi i nie może ulec zerwaniu lub rozłączeniu w czasie jazdy – do podłączenia przewodu elektrycznego powinno nastąpić wyłączenie silnika pojazdu)
– podłączenie przewodów hamulcowych przyczepy (zasady jak przy podłączaniu przewodów elektrycznych – nie dotyczy przyczep z hamulcem najazdowym)
– sprawdzenie działania świateł przyczepy (egzaminator informuje o działaniu świateł)
– podniesienie podpory zaczepu przyczepy i zabezpieczenie jej przed uszkodzeniem w trakcie jazdy (w przypadku zaczepu z podporą) lub zwolnienia blokady wysokości zaczepu przyczepy (w przypadku zaczepu z regulacją wysokości)
– zwolnienie hamulca postojowego przyczepy (jeżeli jest w niego wyposażona – egzaminator powinien o tym poinformować przed rozpoczęciem egzaminu)
– sprawdzenie i ewentualne ustawienie korektora siły hamowania (jeżeli istnieje)
Kryteria zaliczenia zadania:
- osoba egzaminowana wykonuje sprzęganie samodzielnie, z odpowiednią starannością i przestrzegając zasad BHP
- w trakcie wykonywania zadania osoba egzaminowana nie musi zapinać pasów bezpieczeństwa oraz może opuszczać pojazd – przed opuszczeniem pojazdu należy każdorazowo zaciągnąć hamulec awaryjny
- oceniana jest umiejętności prawidłowego połączenia przyczepy z pojazdem silnikowym (nie jest oceniana równoległość ustawienia pojazdu i przyczepy)
- osoba egzaminowana podczas wykonywania zadania nie może spowodować zagrożenia mogącego skutkować uszkodzeniem pojazdu lub przyczepy
- osoba egzaminowana podczas wykonywania zadania nie może spowodować zagrożenia bezpieczeństwa osób znajdujących się na placu manewrowym
3/ Przygotowanie do jazdy polega na:
- odpowiednim ustawieniu fotela i zagłówka
- ustawieniu lusterek (ustawienie lusterek regulujemy dopiero, gdy fotel kierowcy jest już prawidłowo ustawiony)
- sprawdzeniu, czy wszystkie drzwi pojazdu są zamknięte
- zapięciu pasów bezpieczeństwa
4/ Jazda pasem ruchu do przodu i do tyłu (jazda po łuku)
Odległości dla kategorii C+E i C1+E:
a = 32m | b = 4m | c = 25m | d = 16,5m | e = 23,5m | r = 15m | R = 12m
Kryteria zaliczenia zadania:
- upewnienie się o możliwości jazdy i płynne ruszenie pojazdem (łagodne puszczenie sprzęgła, zwiększenie obrotów silnika)
- płynna jazda pasem ruchu do przodu
- cofanie pasem ruchu (po prostej i po łuku), z możliwością zatrzymywania się i ponawiania jazdy do przodu, i zakończenie cofania w polu zatrzymania pojazdu, w łącznym czasie nie dłuższym niż 5 minut
- zatrzymanie pojazdu w polu zatrzymania, w odległości nie większej niż 1m od linii ograniczającej pas ruchu – osoba egzaminowana może podczas wykonywania zadania jeden raz opuścić pojazd w celu kontroli odległości
- nie wolno: najechać na krawężnik, pachołek lub tyczkę ograniczające pas ruchu, potrącić tyczkę lub pachołek, przejechać przez linię (nie dotyczy linii wewnętrznych wyznaczających pole zatrzymania pojazdu)
5/ Manewry
Osoba egzaminowana wykonuje wybrany losowo zestaw zadań (w każdym zestawie określone są 2 zadania do wykonania zgodnie z poniższą tabelą).
Numer zestawu | Zadania do wykonania |
1 | Parkowanie skośne (wjazd przodem, wyjazd tyłem)
Parkowanie prostopadłe (wjazd tyłem) |
2 | nie dotyczy kat. C+E, C1+E |
3 | nie dotyczy kat. C+E, C1+E |
4 | Parkowanie prostopadłe (wjazd przodem)
Ruszanie z miejsca do przodu na wzniesieniu |
5 | nie dotyczy kat. C+E, C1+E |
6 | nie dotyczy kat. C+E, C1+E |
Parkowanie skośne wjazd przodem, wyjazd tyłem
Odległości dla kategorii C+E i C1+E: a = 16,5m | b = 4,6m | c = 12m | d = minimum 2m
Kryteria zaliczenia zadania:
- właściwa pozycja pojazdu na stanowisku – wewnątrz stanowiska
- właściwe sygnalizowanie kierunkowskazem zamiaru zmiany kierunku jazdy
- w trakcie wykonywania zadania możliwa jest jedna korekta toru jazdy
- pojazd nie może wyjechać poza określony obszar wjazdu ani najechać na linie ograniczające stanowisko
- nie można potrącić żadnego z pachołków/tyczek
Parkowanie prostopadłe (wjazd tyłem lub przodem, zależnie od zestawu zadań)
Parkowanie prostopadłe wjazd tyłem
Parkowanie prostopadłe wjazd przodem
Odległości dla kategorii C+E i C1+E: a = 16,5m | b = 4,5m | c = 16m | d = minimum 2m
Kryteria zaliczenia zadania:
- właściwa pozycja pojazdu na stanowisku – wewnątrz stanowiska
- właściwe sygnalizowanie kierunkowskazem zamiaru zmiany kierunku jazdy
- w trakcie wykonywania zadania możliwa jest jedna korekta toru jazdy
- pojazd nie może najechać na krawężnik ani na linie ograniczające stanowisko
- nie można potrącić żadnego z pachołków/tyczek
Ruszanie z miejsca do przodu na wzniesieniu
Odległości dla kategorii C+E i C1+E:
a = co najmniej 1,5 x długość zespołu pojazdów | szerokość pasa = 3,5m | kąt 2,5º – 5,5º
Kryteria zaliczenia zadania:
- po wjechaniu pojazdem na wzniesienie osoba egzaminowana zatrzymuje pojazd w odległości minimum półtora długości pojazdu od szczytu wzniesienia i zaciąga hamulec awaryjny
- w następnej kolejności osoba egzaminowana rusza pojazdem do przodu stopniowo zwalniając hamulec awaryjny
- w trakcie wykonywania zadania pojazd nie może się cofnąć o więcej niż 0,2 m (20 cm)
- osoba egzaminowana nie może dopuścić do zgaśnięcia silnika pojazdu
JAZDA W RUCHU DROGOWYM
Podczas egzaminu państwowego na prawo jazdy kat. C+E oraz C1+E część praktyczna prowadzona w ruchu drogowym powinna trwać minimum 45 minut.
Zadania obowiązkowo wykonywane podczas jazdy w ruchu ulicznym:
- Wjazd na drogę z obiektu przydrożnego
- Jazda drogami dwukierunkowymi jednojezdniowymi i dwujezdniowymi
- o różnej liczbie wyznaczonych i niewyznaczonych pasów ruchu
- posiadającymi odcinki proste i łuki, wzniesienia i spadki, obniżone i podwyższone dopuszczalne prędkości
- Jazdami drogami jednokierunkowymi o różnej liczbie wyznaczonych i niewyznaczonych pasów ruchu
- Przejazd przez skrzyżowania
- równorzędne (trzywlotowe i czterowlotowe)
- oznakowane znakami ustalającymi pierwszeństwo przejazdu
- z sygnalizacją świetlną
- na których ruch odbywa się wokół wyspy
- dwupoziomowe (wjazd i zjazd), jeżeli takie skrzyżowania występują na trasie egzaminacyjnej
- Przejazd przez przejścia dla pieszych
- Przejazd przez torowisko tramwajowe lub kolejowe (o ile występują na trasie egzaminacyjnej)
- Przejazd obok przystanku tramwajowego i autobusowego(o ile występują na trasie egzaminacyjnej)
- Wykonanie manewrów:
- wyprzedzania, omijania, wymijania
- zmiany pasa ruchu i kierunku jazdy w lewo, w prawo oraz manewr zawracania na skrzyżowaniu
- Hamowanie od prędkości co najmniej 50 km/h do zatrzymania we wskazanym przez egzaminatora miejscu